Zdolność kredytowa jest podstawowym warunkiem otrzymania kredytu. Do jej oceny banki stosują szereg kryteriów, które mają określać wiarygodność potencjalnego kredytobiorcy. Zanim zaczniemy planować zakup nieruchomości na kredyt hipoteczny, pierwszym krokiem powinno być właśnie sprawdzenie zdolności kredytowej. Dzięki temu będziemy wiedzieli, czy w ogóle mamy szansę na kredyt, a jeśli tak, to w jakiej wysokości, a co za tym idzie, jakie nieruchomości są w naszym zasięgu.
Do oceny zdolności kredytowej banki stosują ocenę punktową, tzw. scoring. Szczegółowe kryteria mogą się różnić, lecz zawsze liczy się sytuacja finansowa, obecne i dotychczasowe zobowiązania, a także charakterystyka samego wnioskodawcy. W przypadku kredytu hipotecznego zdolność kredytowa jest weryfikowana szczególnie starannie ze względu na to, że jest to zobowiązanie długoterminowe i na wysoką kwotę.
Dochody
Oczywiście im wyższe, tym korzystniej wypada zdolność kredytowa. Jednak niebagatelne znaczenie ma także forma zarobkowania. Najlepiej postrzegana przez banki jest umowa o pracę na czas nieokreślony. Z umową na okres próbny o kredyt bardzo trudno, więc lepiej zaczekać, aż podpiszemy stałą umowę. Z kolei przedsiębiorcy i osoby uzyskujące dochód w ramach umów cywilnoprawnych muszą się wykazać odpowiednio długim czasem zarobkowania (co najmniej 12 lub 24 miesiące, w zależności od banku).
Historia kredytowa
Historia kredytowa to historia dotychczas spłaconych zobowiązań finansowych – rat, kredytów, pożyczek itp. Służy ona do oceny wiarygodności kredytobiorcy. Dlatego banki nieprzychylnie patrzą nie tylko na nieterminowe spłaty i zadłużenie, lecz także na całkowity brak wcześniejszych zobowiązań tego typu. Warto więc zbudować korzystną historię kredytową, choćby kupując na raty jakąś niezbyt drogą rzecz, a później sumiennie te raty spłacając.
Zobowiązania i wydatki
Banki biorą pod uwagę między innymi stałe wydatki na utrzymanie gospodarstwa domowego. Mówią one o wysokości dochodu rozporządzalnego (DI – disposable income). Jeśli wydatki okażą się zbyt wysokie w stosunku do zarobków, bank może uznać, że rata kredytu byłaby zbyt dużym obciążeniem dla domowego budżetu.
Kolejnym analizowanym elementem są bieżące zobowiązania finansowe. Za ryzykowne uznaje się tu na przykład wykorzystywanie do maksimum limitów na kartach kredytowych i debetowych. Dlatego lepiej je spłacić, zanim zaczniemy się ubiegać o kredyt. Jeśli mamy do spłacenia kredyt konsumencki, a niewiele nam już zostało do jego końca, też lepiej się nie spieszyć, gdyż banki biorą pod uwagę sytuację na chwilę obecną. Zasada jest taka, że im mniej mamy takich pomniejszych zobowiązań, tym lepiej – więc zanim zaczniemy się starać o większy kredyt, najlepiej w miarę możliwości je zamknąć.
Charakterystyka kredytobiorcy
Na szanse otrzymania kredytu hipotecznego wpływa także osobista sytuacja wnioskodawcy. Przykładowo, banki nie są zbyt skłonne przyznawać kredytów długoterminowych osobom w starszym wieku albo ograniczają im okres kredytowania. W niektórych przypadkach występują konkretne ograniczenia dotyczące maksymalnego wieku, w którym miałaby zostać spłacona ostatnia rata (od 60 do nawet 80 lat, w zależności od banku).
Lepiej też są postrzegane pary małżeńskie. Jeśli o kredyt wnioskują osoby niebędące w związku małżeńskim, mogą zostać potraktowane jako prowadzące osobne gospodarstwa domowe, nawet jeśli w rzeczywistości zamieszkują razem.